Αναμφίβολα, η ανθρωπότητα έχει εισέλθει στην εποχή της πληροφορίας και της ψηφιοποίησης και ως εκ τούτου, πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής έχουν μετασχηματιστεί και προοδεύσει σημαντικά. Σε αυτή την νέα εποχή, η τεχνολογία του blockchain, και δη, τα κρυπτονομίσματα γίνανε οι πρωταγωνιστές της τεχνολογικής καινοτομίας. Με τον ερχομό τους, μια νέα εποχή ασφαλών αλλά και ανώνυμων συναλλαγών έγινε για πρώτη φορά πραγματικότητα. Ωστόσο, όπως ήταν φυσικό να γίνει, η ανωνυμία που αυτά παρέχουν, έδωσε τη δυνατότητα σε κακόβουλους χρήστες να τα αξιοποιήσουν για τη διεκπεραίωση παρανομιών, όπως το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, τις απάτες και τη διεξαγωγή «σκοτεινών» πληρωμών. Οι «οικονομικοί εγκληματίες», όπως θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν, φαίνεται να εκμεταλλεύονται την ανωνυμία που παρέχουν τα κρυπτονομίσματα, με σκοπό να κρύψουν με δόλιο τρόπο την προέλευση των παράνομων κεφαλαίων και να τα ενσωματώσουν στο νόμιμο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Μηχανισμοί, όπως οι «mixers» ή ακόμη οι πλατφόρμες Peer-to-Peer (P2P) και Over-the-Counter (OTC) λειτουργούν αναμειγνύοντας κεφάλαια από διαφορετικές πηγές, καθιστώντας δύσκολη την ανίχνευση της πραγματικής πηγής και της διαδρομής που τα κεφάλαια ακολούθησαν. Φυσικά, πρέπει να σημειωθεί πως αυτή η διαδικασία μπορεί να προστατεύει νομικά το απόρρητο, αλλά επίσης μπορεί να εξυπηρετεί παράνομους σκοπούς και δραστηριότητες κρύβοντας τα ίχνη παράνομων κεφαλαίων και κατ’ επέκταση τους εμπλεκόμενους, σε αυτές τις δραστηριότητες.
Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια, έχουν έρθει στο φως πολυάριθμες υποθέσεις που ξεδιαλύνουν τον ρόλο των κρυπτονομισμάτων στο ξέπλυμα χρήματος. Ένα ζωντανό παράδειγμα, είναι η περίπτωση του Silk Road[1], μιας διαδικτυακής αγοράς“marketplace” παράνομων αγαθών, όπου το Bitcoin και άλλα κρυπτονομίσματα χρησιμοποιήθηκαν ευρέως για συναλλαγές, προστατεύοντας την ταυτότητα των αγοραστών και των πωλητών. Οι ρυθμιστικές αρχές σε όλο τον κόσμο, στην προσπάθεια τους να ελέγξουν την κατάσταση, αναπτύσσουν και επιβάλλουν νομοθεσίες για την αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος μέσω των κρυπτονομισμάτων. Αυτές οι προσπάθειες, περιλαμβάνουν την υποχρέωση των χρηστών να συμμορφώνονται με την πολιτική “γνώρισε τον πελάτη σου” (KYC), με την οποία παρέχουν επαρκή δεδομένα για την ταυτότητα τους, και την υποχρέωση των εμπλεκόμενων εταιρειών να αναφέρουν τις ύποπτες συναλλαγές, προωθώντας με αυτό τον τρόπο, τη διαφάνεια και περιορίζοντας ταυτόχρονα τις ευκαιρίες για «επιτυχημένη» παράνομη δραστηριότητα.
Η τεχνολογία του Blockchain, παρόλο που αξιοποιείται και για τη διεξαγωγή πληρωμών και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, φαίνεται να προσφέρει και μια μοναδική ευκαιρία για την καταπολέμηση αυτών των δραστηριοτήτων. Αυτό μπορεί να συμβεί, με τη διαφάνεια και την αδιάλειπτη καταγραφή των συναλλαγών, συνδυασμός που καθιστά δύσκολη την απόκρυψη της παράνομης δραστηριότητας. Επιπλέον, η χρήση και η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και της μηχανικής μάθησης (Machine Learning) σε αυτό τον αγώνα, μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό και την παρακολούθηση ύποπτων συναλλαγών σε πραγματικό χρόνο. Γενικότερα, η ανωνυμία και η κρυπτογράφηση που τα κρυπτονομίσματα προσφέρουν είναι αδύνατον να παραβιαστεί, αυτό όμως που μπορεί να συμβεί είναι η παρακολούθηση και ο εντοπισμός των παράνομων συναλλαγών. Μέσω των στοιχείων που θα συλλεχθούν, οι αρχές θα είναι σε θέση να σκιαγραφήσουν το προφίλ των δραστών και έπειτα να τους εντοπίσουν, ώστε να βάλουν τέλος στις κακόβουλες δραστηριότητες τους.
Είναι γεγονός πως, όσο η ψηφιοποίηση κάνει άλματα προόδου, τόσο και οι επιτήδειοι χρησιμοποιούν τα διαθέσιμα ψηφιακά εργαλεία, για τη διεξαγωγή παράνομων δραστηριοτήτων (νομιμοποίηση παράνομων εσόδων, εμπόριο παράνομων αγαθών, διαδικτυακές απάτες κ.α.). Καθώς ο κόσμος των κρυπτονομισμάτων συνεχίζει να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, το ίδιο συμβαίνει και με τις προκλήσεις που η κοινωνία αντιμετωπίζει από τις όλο και αυξημένες παράνομες δραστηριότητες. Μόνο, η συνεχής τεχνολογική καινοτομία, σε συνδυασμό με την αυξημένη διεθνή συνεργασία και νομοθεσία, θα συμβάλει στη διασφάλιση ενός ασφαλούς και διαφανούς μέλλοντος για τις ψηφιακές συναλλαγές. Τέλος, πολύ σημαντική παράμετρος, είναι η παροχή πληροφοριών και εκπαίδευσης τόσο σε χρήστες κρυπτονομισμάτων και επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού τομέα όσο και σε απλούς πολίτες που ενδιαφέρονται να εισέλθουν περαιτέρω στη ψηφιακή εποχή. Η γνώση των κινδύνων και των προειδοποιητικών σημαδιών, χτυπάει το καμπανάκι κινδύνου και μπορεί να αποτρέψει από την ακούσια συμμετοχή σε παράνομες δραστηριότητες προστατεύοντας έτσι τους καλοπροαίρετους χρήστες.
Πηγές
1.“Understanding Crypto Money Laundering Methods: The Cryptocurrency Crime” (Financial Crime Academy) https://financialcrimeacademy.org/cryptocurrency-money-laundering-methods/
- “Take Financial Crime Courses With Financial Crime Academy” (Financial Crime Academy) https://financialcrimeacademy.org/
- A. Lemire K, “Cryptocurrency and Anti-Money Laundering Enforcement” (www.reuters.com, September 26, 2022) <https://www.reuters.com/legal/transactional/cryptocurrency-anti-money-laundering-enforcement-2022-09-26/> accessed April 15, 2024
[1]“Silk Road (Marketplace)” (Wikipedia, June 11, 2011) https://en.wikipedia.org/wiki/Silk_Road_(marketplace)
“Ross Ulbricht, The Creator And Owner Of The ‘Silk Road’ Website, Found Guilty In Manhattan Federal Court On All Counts” (May 14, 2015) https://www.justice.gov/usao-sdny/pr/ross-ulbricht-creator-and-owner-silk-road-website-found-guilty-manhattan-federal-court
